چله نامزدی و آداب رسوم آن
برگزاری چله نامزدی برای خانوادههای که جوانانشان تازه با هم وصلت کردهاند؛ شب خاص و ویژهای است. در شب یلدا خانواده داماد با تهیه هدایایی به منزل تازه عروس خود میروند. رسم چله نامزدی که از آداب و رسوم شب یلداست در شهرهای مختلف شکلهای متنوعی دارد. بهترین بهانه برای نشان دادن میزان محبت دادن هدیه در مناسبتهای خاص است. از آنجایی که شب یلدا و نوروز از بزرگترین اعیاد ایرانیان هستند، هدایای شب یلدا از جمله چله نامزدی برای بسیاری از خانواده ها رسم خوشایند و زیبایی است.
رسوم چله نامزدی در قدیم
در گذشته خانواده داماد شب یلدایی برای عروس خود پارچهای به رنگ شاد تهیه می کردند؛ که به آن خلعتی میگفتند. در چله نامزدی معمولاً در کنار پارچه هم آجیل و نقل میگذاشتند. معمولاً هدایا را با پارچههای توری به رنگهای شاد هدایای خود را تزئین می کردند. بعضی خانوادهها هم در چله نامزدی کنار هدایای خود مبلغی پول هم بعنوان برکت هدیه میدادند. میوه آرایی هم میتواند به جذابیت تزیین شب یلدا برای عروس اضافه کند. چله نامزدی در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می شود. آیین چله نامزدی، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوههای گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند.
شب یلدایی برای عروس هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آیندهگویی میکنند. در زمان حال خوراکیهای مرسوم در شب یلدا هندوانه، انار، آجیل مخصوص یلدا و … است. انجام کارهایی مثل حافظ خوانی و تعریف قصه توسط بزرگ فامیل مثل مادربزرگ یا پدربزرگ رایج است. در واقع، اهدای کادوی شب یلدایی برای عروس از طرف داماد، به عنوان پیشکشی با نماد عشق و دوستی برای شروع زندگی با آسایش و خوشبختی است.
آداب رسوم هدیه شب یلدا
عمومی ترین آداب و رسوم مشترک در شهر های مختلف ایران برای شب یلدا چیست؟ با فرارسیدن روز آخر آذر، خانواده تازه عروس و داماد کادوی شب یلدا را با عنوان چله نامزدی برای یکدیگر تهیه میکنند. خانواده داماد به بهانه بردن چله نامزدی از خانواده عروس میخواستند تا به عروس اجازه دهند در مراسم منزل آنها حضور یابد. کادوی شب یلدا برای عروس شامل کله قند، شیرینیهای متنوع، یک قواره پارچه، کیف و کفش و لباس زمستانی برای عروس، قطعهای طلا، آجیل و خشکبار، میوه، مرغ، گوشت و… جزو هدایای شب یلدا برده میشود که بسته به محل زندگی افراد ممکن است تغییر کند.
• بردن هدایای تزیین شد برای عروس خانم توسط خانواده داماد
چله نامزدی برای تازه عروسها جذابیت خاص خود را دارد. چرا که در این شب رسمی دلنشین، مختص به آنان برگزار میشود. رسمی که بازمانده از آداب گذشتگان است. همراه با کادوی شب یلدا برای عروس، تنقلات و خوراکی هایی که مرتبط با این شب هست نیز به عنوان هدیه برده می شود. داده هدایا که به صورت خاص مختص شب یلدا برای عروس تزیین شده است بسیار لذت بخش است.
• برگزاری مهمانی در منزل عروس خانم
رسم است که خانواده داماد برای دادن اولین چله نامزدی به صرف شام در منزل عروس حاضر شوند. تا هدایای شب یلدای عروس را به آن ها تقدیم کند. از این رو خانواده عروس نیز در برگزاری این سنت در تکاپو هستند. معمولاً دکورهای یلدایی در گوشه ای از سالن چیده میشود. عروس خانم لباسی با تم قرمز یا سبز به تن می کند. غذاهایی میز شام تزیین یلدایی می شوند. وجود رنگهای شاد در تزیین میز شام یا تزیین هدیه شب یلدای عروس جذابیت و زیبایی این شب را دو چندان می کند.
• گرفتن فال حافظ برای تازه عروس و داماد
فال حافظ در شب یلدایی برای عروس و داماد بسیار رایج است. افراد حاضر در مهمانی از شنیدن اشعار حافظ و فال مربوط به نو عروس و داماد هیجان زده میشوند. معمولاً در چله نامزدی رسم بر این است که صاحبخانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل که سواد دارد، میدهد. سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگِ مجلس، فال را می خواند که یکی از رسوم پرطرفدار شب یلدا است.